Writing a Thesis

فصل ششم

طرز نوشتن پایان نامه

Writing the Thesis

6 – 1.  پایان نامه چیست ؟

در جه اعلی ماستری همان رساله علمی یا پایان نامه ماستری میباشد. پایان نامه یا رساله علمی عبارت است از یک سند رسمی که به اثبات میرساند که یک شخص بصورت اصلی و بنیادی در عرصه از عرصه های علمی سهم گرفته است , ناتوانی به اثبات رسانیدن این سهم گیری به یک ناکامی کلی می انجامد. پایان نامه شما یک پروژه تحقیقی است که وقت گرانبهای تانرا در بخش های مختلف آن  مانند بخش های آماده گی (مرور بر لیتراتور ) , طرح و دیزاین پروژه (تاسس و تشکل فرضیه ها ) , جمع آوری معلومات یا ارقام (در ساحه یا لابراتوار ) , تحلیل و تجزیه معلومات جمع آوری شده ( آزمایش احصائوی ارقام ) و بالاخره پیشکش و نمایش مطاالعه تان  از دست داده اید, هر یک از بخش های فوق الذکر در مقابل زحمات و از دست دادن وقت گرانبهای شما بدست آمده است.

6– 2. چه مدت زمان نیاز است ؟

طولانی تر از آن که شما فکر میکنید . حتی اگر تمام کارهای تان تمام میشود (طرح , جمع اوری معلومات , محاسبه ها ..... ) بازهم عاقلانه خواهد بود تا برای نوشتن آن حد اقل نصف سال را پیش بین باشید , نوشتن جملات و کلمات اینقدر زمان گیر نیست اما تنظیم , ترتیب , باهم ربط دادن موارد و هنر نویسنده گی همه موارد است که نیاز به زمان دارد و شاید هم در مدت که اشاره شد چندین بار این سند تانرا اصلاح کنید اما بازهم بعد از مطالعه توسط خود تان و اهل خبره  در آن مشکلات را بیابید که ضرورت به نوشتن دوباره در اکثر قسمت ها خواهد داشت. بصورت مجموعی از ابتدا الی خالکه نهائی به زمان 12 الی 18 ماه نیاز خواهید داشت این فصل یا رهنمود پایان نامه نویسی از اثر سالها زحمات بدست آماده است پس لطفا آنرا سطحی نگیرید. بصورت خلاصه درذیل شرح هرقسمت از تحقیق علمی با در نظرداشت زمان هریک بیان میگردد:   

6 – 2 – 1.. مرور بر تحقیقات طبی یا Literature Review :

این بخش یکی از مشکل ترین و وقت گیر ترین  بخش های پایان نامه نویسی میباشد او از طرف دیگر مهم ترین بخش این پروژه نیز به شمار میرود, مرور بر تحقیقات طبی ارائه کننده مفهوم اساسی پروژه پایان نامه نویسی میباشد. در این بخش شما از تحقیقات تحقیق کننده گان سابقه استفاده میکنید بدین لحاظ باید به آن آشنائی کامل داشته باشید, مرور تحقیقات گذشته زمینه را برای پایه گذاری فرضیه , روش تحقیق یا میتودولوژی و اساس تجزیه و تحلیل ارقام شما مساعد میکند پس باید در این قسمت پروژه پایان نامه نویسی  زیاد ترین وقت را به مصرف برسانید. اساسا باید برای این قسمت از پروژه تحقیقی حد اقل 3 – 6 ماه تخصیص داده شود.با وجود این باید این نکته فراموش نشود که مرور بر تحقیقا گذشته الی اخیر پروژه تان ادامه میابد.

6 – 2 – 2. جمع آوری معلومات (ارقام ) یا Data Collection :

زمان این بخش مربوط میشود به این که تحقیق کننده در کجا معلومات پروژه خود را جمع آوری مکند , آیا تمام روز را کار میکند ویا یک قسمت آنرا , بصورت اوسط این بش در حدود 2 الی 6 ما ه را در بر میگیرد , یک نکته قابل توجه این است که تحقیق کننده باید برای تکمیل کردن دوباره بعضی از ارقام وقت کافی داشته باشد , در اکثر تحقیقات طوری است که در زمان تحقیق تعداد از راهنما ها(استادان راهنما ) به دلایل مختلف تبدیل میگردند و استا دان جدید شاید به تغیرات در معلومات ابتدائی مشوره دهند که باید زمان برای این کار در نظر باشد.

6 – 2 – 3. تحلیل و تجزیه ارقام یا Data Analysis :

زمانی را که برای این مطلب نیاز است نباید نا دیده گرفت آموختن مهارت های ارقام احصائیوی به وقت زمان نیاز دارد. آموختن احصائیه ها و استعمال آن بصورت درست و دقیق در ارقام و تحقیق تان نیازمند زمان است که زمان لازم برای این مرحله تحقیق حد اقل 3 ماه در نظر گرفته شود.

6 – 2 – 4. طرح و آماده ساختن خاکه یا پیش نویس پایان نامه یا Preparation of the Thesis Drafts :

تحقیق کننده همیشه تحقیق خودرا به شکل خاکه یا پیشنویس مینویسد و امکان ندارد که در یک بار تحقیق را بصورت کامل و علمی نوشت , شاید برای تکمیل شدن یک تحقیق به سه الی چهار بار خاکه نویسی ضرورت باشد. منحیث یک رهنمودیا قاعده کلی یا عمومی از اولین خاکه الی سند تحقیقی کامل باید حد اقل شش ماه زمان در نظر گرفته شود.بطور مثال اگر شما در ماه حمل سال 1392 فارغ میشوید کمیته مربوطه که در این ساحه موظف است باید اولین پیشنویس تانرا در ماه میزان سال 1391 تسلیم شوند (که در مملکت ما این سند را باید برای بار اول به استاد محترم راهنما تسلیم نمائیم).

6 – 3. چه نوع شروع کنیم ؟

وقت که با مسولین صحبت کردید و موضوع تعین شد اولین قدم که باید تحقیق کننده بردارد پرداختن به مطالعه کتابخانه ئی است , اولین هدف باید تعین , ترتیب و مطالعه تمام ماخذ های موجود در زمینه موضوع تحت تحقیق باشد. بهتر است تا یک تحقیق کننده این کار را در سال اول دوره تخصص (ماستری ) خود شروع کند , چون در این بُعد از تحقیق  از همان آغاز یعنی اولین خاکه یا پیش نویس الی ختم تحقیق "سند کا مل " باربار ضرورت به رجوع به ماخذ ها میگردد , پس باید هرچه زود تر این کار شروع شود.راه بهتر این است تا در ابتدا چندین عنوان و کتاب جدید را راجع به موضوع در یافت کرد , آنها را از یک سر مطالعه نمود و موارد مهم را یادداشت کرد و به منابع نشر شده آن رجوع کرد, موضوعات را گلچین کرد و ماخذ های که شائسته تحقیق تان باشد را دریافت کرد. 

محقق باید با نحوه استفاده از نشریه (ژورنال) های موجود در منابع الکترونیکی خودرا آشنا کندکه این باعث سهولت در مرحله تحقیقی پروژه میگردد.

6 – 3 -1. فرضیه یا Hypothesis:

در این مرحله برای اساس گذاری یک فرضیه واقعی و منطقی باید اماده گردد. در این مورد چند صفحه محدود نوشته و به کمیته موظف ارائه گردد تا نظر انان را بدست آورد, این کار باید هرچه وقت تر انجام یابد تا برای عکس العمل کمیته موظف و تکرار آن زمان کافی موجود باشد.

.

6 – 3 – 2. طرح کلی یا  Outline :

بعد از چندین هفته تحقیق و مطالعه منابع موجودمحقق برای ترتیب یک طرح کلی آماده میگردد , این کار به مثابه  نقشه کشی  در اعمار یک ساختمان میباشد. طرح کلی تحقیق شامل نوشتن عناوین بزرگ و عناوین فرعی میباشد. طرح کلی یک تحقیق را بر اساس دو رهنمود در ذهن تان اسا گذاری کنید اول اینکه اکثریت از پایان نامه ها از بخش ها که بعدا در این فصل بیان میشود را تعقیب میکنند و دوم اینکه عناوین بزرگ و فرعی را از موضوعات که در مطالعه منابع در یافت کرده اید به آن اضافه کنید. زمان که طرح کلی نوشته شد آنرا باید به کمیته مسئول (در مملکت ما استاد راهنما ) تسلیم نمود تا آنها بعد از ارزیابی نظریات شانرا در زمینه ارائه کنند. در این مرحله به نکته رسیده اید که باید برای هر عنوان بزرگ و عناوی کوچک یا فرعی باید یک یا چند پاراگراف نوشت ولی یک چیز در نظر باشد که این نوشته ها خیلی بی نظم و غیر رسمی میباشد , راجع به اینکه کدام موضوع را شرح کنید و چرا آنرا شرح کنید باید بنوسید.

6- 3 – 3. جدول زمانی  یا Timetable:

یک جدول زمانی ترتیب کنید و مشخص نمائید که هر مرحله از تحقیق تانرا باید چه وقت و در چه مدت زمان باید به اتمام رسانید , این کار سبب صرفه جوئی وقت و موثریت زمان کاری تان میگردد و نیز باعث این میگردد که کارها در زمان معین شان انجام یابد و ازضیاع وقت جلو گیری میکند د غیر آن تمام کار ها به قول معروف به دقیقه نود (آخرین دقیقه بازی فوتبال ) تجمع کرده و از عهده آن بیرون شدن نا ممکن میگردد , در صورت که چنین واقع گردد پیشنویس که ترتیب میگردد خلی بی نظم و ناقص بوده که سبب تخریش کمیته مسئول (استاد راهنما ) شده و ارائه پایان نامه به زمان اضافی نیازمند میگردد , پس کار را نباید به اینجا بکشانید . موارد خیلی مهم که باید به کمیته موظف (استاد راهنما ) ارائه گردد عبارت اند از : 1. منافشه در باره فرضیه تان , 2. طرح کلی فصل ها , عناوین بزرگ و عناوین فرعی , 3. یک خاکه با پیش نویس ابتدائی منابع علمی .

6- 3 – 4. جمع آوری معلومات یا Data Collection  :

اگر مطالعه تان شامل جمع آوری ارقام (اندازه گیری , بررسی , یا مصاحبه ) باشد در آن صورت باید یک مقدار وقت اضافی را در نظر گرفت , این بخش از تحقیق جدا به وقت نیاز دارد , باید برای این بخش وقت اضافی را در نظر گرفت. بصورت یک قاعده کلی باید همیشه دوبرابر وقت که برای این کار سنجش میکنید در نظر گرفت. یک مشکل غیر قابل پیش بینی که همیشه محقیقین با آن روبرو میشوند این است که به چه نحو باید معلومات ابتدائی (خام ) را در ختم کار در سند نوشتاری خود نمایش دهند. این چالش را باید در تحقیق تان پیش بین بود و آسان ترین شیوه ممکن را در انتخاب کنید تا با آن روش بتوانید ارقام ابتدائی (خام ) را به ارقام پخته یا معلومات تبدیل کرد.

6 – 3 – 5. هنر نوشتن پایان نامه Mechanics of Writing :

قبل نوشتن پایان نامه تان باید کوشش کنید تا دو کتاب راهنمای پایان نامه نویسی را که در ذیل ذکر است مطالعه کنید :

·         Turabian, Kate L. 1996. A Manual for Writers of Term Papers, Theses, and Dissertations, 6th edition (Chicago Guides to Writing, Editing, and Publishing). University of Chicago Press.

·         Strunk, William Jr., E. B. White, Charles Osgood, and Roger Angell. 2000. The Elements of Style. Allyn and Bacon.

6 – 3-6. آغاز نوشتن یا Begin Writing  :

اشتباه معمول که توسط افراد تازه کار واقع میگردد , کوشش بر این میکنند  تا نوشتن را از صفحه اول آغاز نمایند , اگر پایان نامه نویسی را بدرستی مطالعه نمائیم در مییابیم که آخرین بخش را که ما باید بنویسیم خلاصه یا چکیده تحقیق است که در شروع سند جای دارد , این بخش مشکل ترین بخش نوشتن سند است که مربوط به تمام فعالیت های میگردد که در طول تحقیق انجام میدهید. این بخش را باید در آخر کار نوشت . آسان ترین روش این است که بخش های ذیل را باید یکی بعد از دیگر نوشت : مرور بر تحقیقات علمی , مواد تحقیقی  و شیوه تحقیق.

6- 4. اجزای پایان نامه یا سند تحقیقی :

یک سند عملی معمولا دارای بخش ها و فصل ها مختلف بوده که ذیلا به شرح هر یک از آنها می پردازیم.

6 – 4 – 1. خلاصه یا چکیده یا Abstract  :

این بخش خلاصه تمام سند تخصصی شما است. این بخش باید تصریح کننده فرضیه شما باشد , شرح کننده روش تحقیق , خلاصه در یافت های شما از تحقیق وخلاصه  نتیجه تحقیق شما باشد. این بخش را باید در آخر کار نوشته کنید , انتظار بکشید تا تمام باقی قسمت ها تمام شده و نوشته شود و بعدا اقدام به نوشتن این کار کنید.

6- 4 -2. مقدمه یا Introduction  :

مقدمه باید معرفی کنند پایان نامه باشد , ولی این بخش خلاصه سند علمی نمیباشد, و هم چنان معرفی کننده عناوین سند تحقیقی نمیباشد اما این بخش معرفی کننده موضوع میباشد بدین مفهوم که این بخش معلوما ت ذیل را ارائه کند :

·         تحقیق چه موضوع رادر بر میگیرد. بصورت مثال تحقیق بنده میزان وقوعات سیبوریک در ماتیت را در بر میگیرد و با موضوعات دیگر مانند تداوی ,وقایه ..... سر و کار ندارد.

·         چرا موضوع تحت تحقیق مهم است ؟ ( که بیان مسئله یا Rational  باید در این قسمت سند شرح شود و برای چرا؟ باید دلایل منطقی نوشت ) .

·         تحقیق باید در کجا انجام داده شود.

مقدمه باید فرضیه شما را بخوبی شرح کند , در مقدمه باید از تحقیقات علمی بحیث استناد یاد آوری کند تا به تحقیق شما قدرد ببخشد , این استناد باید مرور بر تحقیقات علمی را در برداشته باشد اما ضرور نیست که تنها و تنها منحصر به آن باشد. عناوین ذیل در مقدمه شرح داده میشود:

·         بیان مسئله یا شرح مشکل یا Statement of the Problem  : شما باید بصورت خلاصه تشریح کنید که فرضیه شما کدام موضوع را در بر میگیرد , و نیز باید واضح سازید که چرا این مسئله مهم هست؟

·         دور نما و ضروریات یا Background and Need : باید تحقیقی یا مطالعه عملی را برای ضرورت مطالعه تان بحیث سند ذکر کنید , تحقیقات نشر شده , کتاب ها , احصائیه های تعلیمی و دولتی از جمله منابع به شمار میاید که باید ذکر کنید.این بخش باید شامل سند تحقیقی باشد که دال بر نیاز برای مطالعه یا تحقیق شما باشد.

·         توجیه یا استدلال یا Rationale  : باید تیوری و نحوه پروژه تحقیقی به دقت واضح گردد, بخش استدلال باید مشکل را تعریف کرده , معلومات موجوده را خلاصه کرده , خلای معلومات را بیان کرده , و راجع به از بین بردن این خلا کار های را که باید انجام شود واضح کند.

·         هدف پروژه یا Purpose of the Project  : بنا بر معلومات موجوده (سوابق) هدف پروژه شرح گردد. دست آورد آینده پروژه تشریح گردد و دلیل اینکه چرا پروژه موجوده را انجام میدهید , را شرح کنید , این بخش باید با اسناد علمی مرتبط به موضوع تحقیق حمایت گردد.

·         سوالات تحقیقی یا فرضیه ها یا Research Questions  : برا اساس معلومات فوق باید به دقت فرضیه که در تحقیق تان آزمایش میگردد , را وضع کنید.

·         روش یا شیوه تحقیق یا Method  : بصورت خلاصه (طوری که بصورت مشرح در مورد در فصل بعدی معلومات خواهد داده شد ) روش که در تحقیق تان مورد استفاده قرار گرفته ( روش تحقیق , متغیر ها , وسایل , شرکت کننده گان , آزمایش , تحلیل معلومات یا ارقام ) را شرح کنید .

·         محدودیت های یا Limitations  : محدودیت های موجود در تحقیق را بصورت خلاصه از معلومات در دست داشته بنویسید , در این بخش خیلی مشخص ابراز نظر کنید , بطور مثال تعداد افراد را که مطالعه میکنید محدود مییباشد (که خود این یک محدودیت محسوب میشود ) .

6 – 4 – 3 . مرور بر تحقیقات  سابقه یا موجود یا Literature  Review  :

در این بخش باید تمام تحقیقات که در زمینه صورت گرفته است را مورد بررسی قرار دهد. این که این تحقیقات را چطور گروه بندی میکنید به پروژه شما مربوط میشود ولی این بسته بندی قبل از آغاز نوشتن پروژه تحقیقی بصورت منطقی و درست تنظیم گردد. این بخش مباحثه و تحلیلی تحقیق کتابخانه ای است که در مدت 12 ماه انجان داده اید. تعداد مطالعات که شامل این بخش میکنید مربوط به موضوع تان میشود ولی بصورت یک اصل عمومی قبول شده این تعداد باید 75 الی 100 ماخذ باشد. ( اگرچه یک تعداد از موضوعات اضافه تر از این تعداد ماخذ را در بر داشته میباشد.) . این بخش باید با تصریح و تکرار هدف تحقیق تان آغاز گردد , که روشن کننده هدف عمومی موضوع مورد مطالعه تان میباشد. مقصد این بخش واضحا اظهار کننده  سطح آگاهی تان از تحقیقات گذشته در مورد موضوع مورد تحقیق تان میباشد, نکته قابل یاد آوری این است تمام تحقیقات نباید بصورت عمیق مورد بحث و کاوش قرار گیرد. بهتر است یک تعداد از تحقیقات مهم و معتبر " تحقیقات اختصاصی " مورد بررسی قرار گیرد(تعداد آن باید 6 الی 10 پایان نامه باشد ). هر یک این تحقیقات باید شامل معلومات در باره افراد شامل در تحقیق , ارقام (معلومات ) و نتیجه راپور داده شده باشد. این بخش باید با بحث در مورد اینکه تحقیقات گذشته با موضوع مورد تحقیق تان چطور ارتباط داشته خاتمه داده شود.

6 – 4 – 4. مواد و روش تحقیق یا Material & Methods  :

 این بخش معلومات جامع راجع به مواد که مورد استفاده قرار میدهدرا بصورت مشرح بیان میکند. در قسمت روش تحقیق بصورت دقیق بیان کننده روش و علت انتخاب روش مذکور در تحقیق تان میباشد. یک اصل عمده در این بخش این است که باید روش تحقیق تان باید به حد مشرح و واضح باشد تا یک تحقیق کننده دیگر بتواند از معلومات تان استفاده کرده و باعث تقویه نتیجه بدست آمده تان گردد. توقع از انجام دادن تحقیق اصیل و مبتکرانه این است که تا فرد دیگر در آینده در عین موضوع تحقیق کند, چنین محقق باید از روش تحقیق تان بدون مشوره با مرجع دیگر استفاده بتواند, اگر از تحلیل احصائیوی استفاده میکنید باید روش احصائیوی تانرا شرح کنید, این روش ها چه معنی دارد ؟ به چه نحو مورد استفاده قرار گرفته اند ؟ چرا نظر با دیگر ان این ها بیشتر قابل اجرا هستند؟ برای بعضی از پایان نامه ها مواد و روش تحقیق باید در بخش جداگانه تشریح گردد.

6- 4 – 5. یافته ها  یا Results  :

این بخش عبارت است از نمائش مشرح دریافت های تحقیق , بخش است که در آن محاسبات , جداول , اشکال وغیره مواد دریافت شده از تحقیق شما به نمائش گذاشته میشود.موارد ذکر شده را بصورت مشرح تشریح کنید , نکته قابل یادآوری این است که نباید این فصل را به بخش بعدی یکجا کنید ,باید به احتیاط بعد از نمائش دادن معلومات (ارقام ) , نتائج آنرا نمائش بدهید  ولی از این نباید بیشتر شرح دهید. بعد از نمائش و شرح ارقام (معلومات ) شما میتوانید به نوشتن بخش بعدی بپردازید.

6 – 4 – 6. مناقشه یا Discussion  :

 این بخش باید با تکرار خلاصه هدف تحقیق همراه با خلاصه معلومات موجوده در زمینه آغاز گردد , هریک از فرضیه های تان باید باز گوئی گردد. در این بخش باید نتائج نمائش داده شده در فصل قبلی مورد مناقشه و بررسی قرار گیرد, موارد که باید تشریح گردد ذیلا میباشد :

o        نتائج بصورت دقیق چه مفهوم را ارائه میکند ؟

o        به چه نحوه این نتائج تفسیر گردد ؟

o        آیا امکان دارد تا به راه های مختلف آن را شرح و تفسیر کرد ؟

o        نباید نتائج را بیشتر و یا مهم تر از ارقام واقعی جلوه دهید و یا آنرا دور از حقیقت نمائش دهید.

o        از گمان زنی اجتناب کنید , حقائق را طور که هست نمائش دهید.

6 – 4 – 7. نتیجه گیری یا اختتام یا Conclusions  :

این بخش شامل خلاصه دریافت ها و مناقشه شما میباشد بدین معنی که خلاصه دو فصل قبلی در این بخش تشریح میگردد. شما باید لیست مهترین دریافت های تان را نظر به اهمیت آن بصورت نزولی در این بخش ذکر کنید. همچنان باید احتمال تحقیق بعدی را در این قسمت ذکر کنید, چه باید انجام شود و کدام  فوائد را تحقیق عرضه کرده میتواند , دو موارد اند که باید شرح گردد.

6 – 4 – 8. ذکر اسناد طبع شده یا ذکر ماخذ ها یا Literature Cited  :

تمام منابع که از آن در متن , جدول ها و اشکال استفاده گردیده است باید ذکر گردد, این بخش تاریخچه کتب یا Bibliography  نمیباشد , از منابع که از آن استفاده نشده نباید ذکر صورت گیرد, در هنگام نوشتن با احتیاط تسلسل را در نظر  بگیرید. در صورت که از یک منبع استفاده میکنید باید آنرا در این بخش ذک کنید , دریابید که توقع شما از استفاده از منبع به کدام شکل نگارش  است (ژورنال , کتاب ..... ).

6 – 4 – 9. ضمائم یا Appendices  :

 در صورت موجودیت ارقام (مواد خام ) که جدول گنجایش آنرا نداشته باشد ( ارقام خام , یادداشت های از ساحه , و غیره .... ) ویا مواد که مناسب به یکی از بخش های سند تحقیقی نباشد باید آنرا به شکل ضمیمه شامل سند تحقیقی نمود. فرضیه ها باید همیشه نمائش دهنده ارقام خام یا معلومات اولیه باشد که از آن فرضیه به تحریر در آمده است. این بخش شاید به زمان زیادتر نظر به پیش بینی نیاز داشته باشد . باید با نظر داشت این حالت زمان مناسب برای این بخش پیش بینی گردد. نباید در هیچ شرایط   از معلومات (ارقام ) شخص دیگر بدون اجازه تحریری خودشان استفاده کنید.

6- 4 – 10. جدول ها و اشکال یا  Table and Figures  :

 بعد از معلومات در باره جدول ها و اشکال در متن باید آنها نمایش داده شوند , الحاق نمودن  آنها تنها در قسمت اخیر پایان نامه یک کار غیر استادانه بوده و سبب میگردد تا سند تحقیقی به مشکل خوانده شود. مواد که در جدول ها و اشکال به نمائش گذاشته میشوند نباید در متن بصورت تکراری تشریح گردد.

6- 4 – 11. ارقام خام یا معلومات ابتدائی یا Raw Data  :

 ارقام خام ویا معلومات ابتدائی شما باید همیشه منحیث یک بخش از سند تحقیقی تان موجود باشد , این معلومات باید به شکل یک ضمیمه در اخیر سند تان درج باشد تا محقق دیگر بتواند از آن استفاده کرده بتواند.

6 – 5. طی مراحل اداری یا The Editorial Process  :

حالا باید به یک مرحله مشکل آماده گی داشته باشید , اولین خاکه یا پیشنویس تان چراغان (با علامات فراوان قلم سرخ ) برای تان بازگشت میکند . مسئولین مربوطه علاقه دارند تا تحقیقات اجرا شده بصورت علمی و مسلکی اجرا گردد و بصورت اکادمیک و مسلکی نوشته پیش کش گردد, افتخار این کار نه تنها مربوط شما بلکه مربوط استاد راهنما و بخش مربوطه نیز میگردد. شما باید حد اقل 5 الی 6 خاکه یا پیشنویس را مد نظر داشته باشید ( که اکثر شان با گل های سرخ بهاران خواهد کرد ) تا به مرحله پایانی و سند کامل برسید. هر نویسنده با عقیده و اعتماد کامل شروع به کار میکند و مطمئن  میباشد که سند و نوشته اش به تصحیح اندک ضرورت داشته و خیلی زود به یک سند کامل و مورد قبول مبدل میگردد. نقد و تصحیح استاد راهنما (کمیته مسئول ) تانرا قبول کرده و از آنها بیاموزید تا سند درست و کامل را ترتیب کنید . میان خود و استاد راهنما (کمیته مسئول ) کشمکش و اختلاف نظر ها را ایجاد نکرده بلکه باید در عین تحقیق و نوشتن پایان نامه بای بیاموزید (در جستجو آموزش باشید ) , هر نظر هئیت استادان راهنما را گرفته و مشکل موجوده را حل کنید. Joe Wolfe  در کتابش ( پایان نامه درجه دکتورا را چطور نوشت ) در رابطه به این بخش چنین نظر دارد :

"در هنگام نوشتن سند تحقیقی تان سبک نوشتاری تان نیز بهبود میابد , روند پایان نامه نویسی مانند یک دوره آموزش نویسنده گی علمی است و هر فصل مانند یک وظیفه است که شما در آن آموزش دیده اید اما این بررسی نشده است و تنها سند نهائی بررسی شده است. در خاکه های اول و دوم هر قدر تعداد نظریات راهنما زیاد تر باشد به همان اندازه به تحقیق کننده منفعت میدهد".

6 – 6. شکل و طرح یک پایان نامه عملی تحقیقی :

یک پایان نامه شامل بخش های  مانند : صفحه عنوان , خلاصه , فهرست موضوعات (شامل جدول لیست های جداگانه جدول ها و اشکال ) , مقدمه , چندین فصل , یافته ها , ماخذ ها و ضمائم ( دلخواه ) میباشد . بر علاوه شماره صفحات هر فصل باید دارای یک عنوان مشخص باشد. ذیلا شکل و طرح یک پایان نامه علمی بیان میگردد.

6- 6 – 1. حاشیه یا کناره های صفحه یا Margins :

 پایان نامه های که از راست به چپ نوشته میشود (به زبان فارسی , پشتو , عربی .... ) حاشیه طرف راست یک و نیم انچ 1.5 inch  و سایر کناره ها یک انچ 1 inch  گذاشته میشود.

6 – 6 – 2. اندازه خط یا Font Size  :

 متن سند باید 12 point   از نوع خط Times New Roman  باشد و نقل قول ها و اقتباس ها , ضمائم و تمام مواد ثانوی باید 10 point  از همین نوع خط باشد.

6 – 6 – 3. شماره صحفات یا Page Numbering :

 صفحات ابتدائی ( تمام صفحات قبل از شروع متن ) : برای صفحات ابتدائی باید از اعداد کوچک رومی استفاده گردد , شماره صفحات را از صفحه عنوان شروع کنید اما نباید در صحفات عنوان , صفحات حق طبع و نشر , اجازه نامه ها و در صفحه خلاصه شماره صفحه نوشته گردد ( در شمار صفحات میباشند ولی در نوشته نمی شوند). اعدار رومی را در صفحات تائیدی , فهرست موضوعات و لیست صفحات باید در وسط و به اندازه یک انچ از قسمت پائینی و یک انچ از هر متن دور نوشته شود.

6 – 6 – 3 – 1. متن اساسی یا Main Text  :

 اعداد عربی باید از صحفه اول متن شروع گردد , موقعیت شماره صفحه باید در کنار بالائی طرف چپ صفحه به اندازه یک انچ از قسمت بالائی و یک انچ از قسمت چپ و یک انچ از هر متن دور نوشته شود.

6 – 7 . پاراگراف :

 تمام پاراگراف ها از پنج فاصله (فاصله که توسط کمپیوتر ایجاد میگردد و نباید از Tab  استفاده گردد ) شروع میشود تمام پاراگراف ها باید به اندازه دو فاصله از هم دور باشند و تمام جملات باید  توسط دو فاصله از هم دور واقع گردد. پارا گراف ها نباید Justify  یا هم تراز گردند.

6- 8 . عناوین یا Headings  :

عناوین سند باید شکل ذیل را داشته باشند :

6 – 8 – 1. عناوین بزرگ یا عناوین وسط صفحه یا عناوین درجه اول یا Main Headings  :

فصل ها همیشه در صفحه جدید شروع میشود . عناوین فصل ها ( شامل عناوین فهرست موضوعات , ماخذ و منابع علمی و ضمائم ) باید در قسمت مرکز موقعیت داشته باشد , اندازه آن 14 point  بوده , خط درشت باشد , تمام حروف آن بزرگ باشد و بعد از آن به اندازه دو خط خالی گذاشته شود.

6 – 8 – 2. عناوین درجه دوم :

این عناوین باید بطرف راست موقعیت داشته , هر کلمه با حرف بزرگ شروع شود( این اصل برای زبان انگلیسی قابل تطبیق است برای لسان های دری , پشتو , عربی .... قابل تطبیق نمیباشد )  , عناوین درجه دوم ( عناوین بخش های هر فصل ) , در فوق متن اصلی نوشته شده و از متن قبلی توسط فاصله دو خط و از متن بعدی توسط فاصله یک خط  جدا میگردد. هیچگاه یک عنوان درجه دوم بلا فاصله در تحت عنوان بزرگ نوشته نمیشود و حد اقل باید یک پاراگراف در بین آنها موجود باشد.

6- 8 – 3 . عناوین درجه سوم یا Third Level Headings  :

این نوع عناوین قبل از او لین پاراگراف یک بخش واقع شده اندازه خط آن 12 point  بوده , درشت , با حروف خوابیده  , اولین کلمه با حروف بزرگ نوشته شده  و بعد از آن نقطه گذاشته میشود.

6 – 9. نقل قول کوتاه یا Short Quotes  :

نقل قول ها کوتاه (کمتر از 60 کلمه ) باید در بین متن در میان قوس ناخنک یا علامه نقل قول آورده شده و هردو جهت آن با علامه "...... "  بسته گردد. علامه ′.......′ برای نقل قول که در داخل نقل قول دیگر واقع گردد استعمال میگردد , منبع نقل قول باید در اخیر نقل قول و بسته شدن آن توسط قوس ناخنک , و قبل از علامه که جمله را به اتمام میرساند ,  در داخل بزرگ قوس  نوشته شود, در صورت که نقل قول دو مولف در یک قسمت آمده باشد در آنصورت نام هر دو یکی بعد از دیگر نوشته شده و بین شان کامه گذاشته میشود , در صورت که سه ویا اضافه تر از سه مولف موجود میباشد در آن صورت کلمه “et al” یعنی همکاران بعد از اسم مولف اصلی  ذکر میگردد مانند  (Varela et al. 1983: 156-157). در صورت که مولف یا مولفین در عین سال اضافه تر از یک کتاب تالیف کرده میباشد در انصورت چنین نوشته میشود : : (Lakoff 1976a: 121) (Lakoff 1976b: 82). . که حروف کوچک نمائنده گی از ترتیب تالیف کتاب نظر به زمان میکند.

6 – 10.  نقل قول های طویل یا Long Quotes  :

نقل قول های طولانی تر باید بشکل خط درشت و به اندازه 10 point  نوشته شده و نیم انچ فاصله در هر دوطرف پاراگراف گذاشته شود, و نیز این نقل قول ها باید از متن بالائی و پائینی به اندازه یک خط اضافی فاصله داده شود (دو خط خالی به بالا و دو خط خالی به پائین ) .

6- 11. استشهاد ویا اتخاذ سند یا Citation  :

 معلومات در باره تمام ماخذ ها در یک بخش جداگانه در قسمت اخیر سند تحقیقی (پایان نامه ) که بنام ماخذ یاد میشود نوشته میشود , هر معلومات اختصاصی باید به مرجع آن منصوب گردد. و طرز نوشتن آن طوری که در بخش بالائی (نقل قول ها ) شرح شد , میباشد.

6- 12. ارقام یا شماره ها یا Numbers  :

 در صورت که اعداد در شروع جمله آمده باشد و یا عدد کمتر از 10 باشد در آنصورت باید آنرا بحروف نوشت در صورت که عدد بزرگ تر از 10 باشد باید به شکل ارقام نوشته شود. ارقام که نشان دهنده زمان , وزن و اندازه گیری باشد باید به شکل اعداد عربی نوشته شده و به تعقیب آن مخفف واحد آن نوشته شود مانند (2mm , 1 sec , 3 ml  ) .

6 – 13. جدول ها و اشکال یا Table & Figures Format  :

برای ارائه جدول ها و اشکال از روش ذیل استفاده کنید:

همیشه جدول ها  اشکال از متن بالائی و پائینی توسط فاصله دو خط خالی جدا میگردد , قبل از خود جدول یک عنوان بطرف راست نوشته شده که در شروع آن شماره جدول بعداز آن نقطه و به اندازه دو فاصله بعد تر یک عنوان که معرفی کننده محتوی جدول میباشد نوشته شده و در اخیر نقطه گذاشته میشود. مثلا:

جدول 2-2 .  تعداد وارد های مختلف مریضان شفاخانه ............ .

مریضان جراحی	مریضان داخله	مریضان جلدی
550	720	410

شماره های جدول ها و اشکال باید به شکل مسلسل نوشته شوند , وقت یک جدول تما صفحه را در بر میگیرد معمول بطرف راست هم تراز شده و اگر تمام صحفه را پرو نمیکند در آنصورت به مرکز هم تراز میگردد, جدول هیچ وقت در دوصفحه تقسیم نمیگردد. عنوان اشکال در تحت شکل از طرف راست شکل نوشته شده , و خود اشکال در قسمت وسط جابجا میگردد. عنوان شکل مانند عنوان جدول دارای عین اجزا بوده ولی یگانه فرق آن اینست که در شکل عنوان در تحت شکل ولی در جدول در بالای جدول نوشته میشود.